1488 : Kollidigezh an dishualded

Feur-emglev 1532 a zo ar « Feur-emglev eus Unvaniezh Breizh ha Bro-C’hall » hogen adalek 1488 eo e kollas Duged Breizh o beli gwirion, pa voe aloubet Breizh war urzh Anne de Beaujeu, war zigarez pakañ-krog e priñsed ‘zo, en o zouez Dug Orleañs (a yeas da roue diwezhatoc’h : Loeiz XII), repuet e lez an Dug Frañsez II e genderv. Trec’het a-grenn e voe al lu Breizh e Sant Albin an Hiliberenn d’an 28 a viz Gouere 1488 (5000 a dud lazhet), ar pezh a redias an Frañsez II da sinañ Feur-emglev ar Gwerge, a venege n’helle ket e verc’h Anna, pennhêrez an dugelezh, dimeziñ hep asant Roue Frañs. Teir sizhun war-lerc’h, d’an 9 a viz Gwengolo 1488, e varvas an dug diwar ar glac’har da vezañ bet kollet un dishualded bet gounezet gant priz ar gwad c’hwec’h kantved a-raok. E bennhêrez, Anna Vreizh n’he doa nemet daouzek bloaz hag a srourmas neuze, he buhez-pad da virout frankiz he dugelezh.

Dre ziv wech e rankas Anna Vreizh dimeziñ gant rouaned c’hall. Da gentañ gant Charlez VIII (dre heg) ha damc’houde gant Loeiz XII, kenderv he zad, en doa stourmet padal diouzh tu ar Vretoned e emgann Sant Albin-An-Hiliberenn ! Betek he zremenvan e miz Genver 1514 ez enebas ouzh dimeziñ Glaoda a Vro-C’hall, he merc’h henañ, gant Frañsez Angoulême, a oa o vont da sevel war an tron da heul Loeiz XII : Frañsez Kentañ. Hogen e miz Mae 1514 e voe lidet an eured.

Roue nevez bro-C’hall, Frañsez Kentañ a dorras meur a wech neuze kevrat-dimeziñ Anna Vreizh (1499) gant ar mennad da stagañ da vat Breizh ouzh e rouantelezh :

- E 1514 : lakaat a reas Glaoda e wreg da legadiñ an dugelezh dezhañ (Ebrel 1515) ha dambrest goude o venegiñ e oa roet da viken (Mezheven 1515). Gwallerezh kentañ ar c’hevrat-priediñ.
- En 1524 : Delfin rouantelezh Frañs, mab henañ Glaoda ha Frañsez Kentañ, a voe sakret Dug e Breizh e Roazhon (Frañsez III), daoust ma argusas Breujoù Breizh e ranke an titl mont gant an eil pennhêr gour, da lavarout eo Herri. Eil gwallaerezh ar c’hevrat-priediñ.